Plataan (Platanus)

Biologie

In Nederland is de plataan vaak als laanboom aangeplant. Meestal is dit de Platanus x acerifolia, een kruising tussen de Oosterse plataan (Platanus orientalis, zie tekening) en de Westerse plataan (Platanus occidentalis). De boom kan ongeveer 30 meter hoog worden en is goed te herkennen aan de schors. Deze bladdert makkelijk af wanneer de boom nog niet zo oud is. Daardoor heeft de stam een camouflagepatroon van lichte en donkere gedeelten.

De bladeren van de plataan zijn leerachtig en lijken op esdoornblad. De boom bloeit in mei. Er zijn aparte mannelijke en vrouwelijke bloemen, deze zitten wel aan dezelfde boom.
De vruchten zijn rond en behaard. Ze blijven de hele winter nog aan de boom zitten.

Herkomst en gebruik

De plataan komt niet voor niets zoveel voor als laanboom. De boom kan goed groeien in een bestrate omgeving en heeft ook weinig last van uitlaatgassen en andere luchtvervuiling.

De Westerse plataan is inheems in Amerika, de Oosterse plataan in Zuid-Europa en Zuidwest-Azië. In Griekenland en Turkije is een grote, oude plataan vaak het middelpunt van het dorp. Ook in India staan nog veel eeuwenoude platanen.

Het hout van de plataan is niet duurzaam en daarom niet geschikt voor buitenwerk. Omdat het een mooie tekening heeft wordt het wel binnen toegepast, bijvoorbeeld als fineer bij het maken van piano’s. Het hout smeert zichzelf en daarom worden er ook laden van gemaakt.

Waar te zien?

Monumentale bomen van deze soort in de gemeente Valkenswaard:
Gewone plataan aan de Molenstraat
Gewone plataan op Dommelseweg 28A-30
Oosterse plataan bij huize Agnetendal